کلیسای چورا

کلیسای چورا، یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی استانبول است. این کلیسا، شاهدی بر تحولات تاریخی است. این کلیسا، از دوران امپراتوری بیزانس تا دوران امپراتوری عثمانی، نقش مهمی در تاریخ استانبول ایفا کرده است. این کلیسا به دلیل موزاییک‌کاری‌های زیبایش، از قرن‌ها پیش مورد توجه هنرمندان و گردشگران بوده است.
کلیسای چورا، در قرن چهارم میلادی ساخته شد و در طول تاریخ، کاربری‌های مختلفی داشته است. در ابتدا، این کلیسا به عنوان یک کلیسا مسیحی استفاده می‌شد، سپس به یک مسجد تبدیل شد و امروزه به عنوان یک موزه مورد بازدید گردشگران قرار می‌گیرد.
امروزه، کلیسای چورا، یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری استانبول است و هر ساله، میلیون‌ها نفر از آن بازدید می‌کنند.

تاریخچه کلیسای چورا استانبول 

کلیسای چورا، در قرن چهارم میلادی، به دستور یوستینیانوس، امپراتور روم شرقی، ساخته شد. این کلیسا، در ابتدا، یک ساختمان ساده بود. با گذشت زمان، کلیسا چندین بار بازسازی شد و به یک بنای باشکوه تبدیل شد.
در قرن 11 میلادی، این کلیسا به دستور مادر زن الکسیوس اول، پادشاه روم شرقی، بازسازی شد. اما در قرن 12 میلادی، بر اثر زمینلرزههای پی در پی، کلیسا آسیب دید و مجدداً بازسازی شد.
در قرن 14 میلادی، تئودور متوکیتس، مسئول هنرهای بیزانسی، کلیسا را بهطور کامل بازسازی کرد و موزاییک های زیبایی به آن اضافه کرد.
با فتح استانبول توسط عثمانیها، کلیسا به مسجد تبدیل شد. در این زمان، موزاییککاریها با گچ پوشانده شدند و محراب و منارهای به کلیسا اضافه شد.
پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی، کلیسا دوباره مورد توجه قرار گرفت. در سال 1958 میلادی، موزاییکها از زیر گچ بیرون آورده شدند و کلیسا به موزه تبدیل شد.
موزاییکهای کلیسای چورا، یکی از مهمترین آثار هنری دوره بیزانس هستند. این موزاییکها، صحنههایی از کتاب مقدس و زندگی حضرت عیسی را به تصویر میکشند.
کلیسای چورا، امروزه یکی از جاذبههای گردشگری مهم استانبول است. این کلیسا، یادآور تحولات سیاسی و مذهبی در طول تاریخ است.

تغییر کاربری کلیسا چورا 

تبدیل کلیسا به مسجد
در سال ۱۴۵۳ میلادی، استانبول به دست عثمانی‌ها فتح شد. عثمانی‌ها، کلیسای چورا را به مسجد تبدیل کردند. در جریان این تبدیل، بسیاری از نقاشی‌های دیواری کلیسا، با گچ پوشانده شدند و گنبد اصلی کلیسا، که بر اثر زلزله فرو ریخته بود، بازسازی شد. همچنین، یک آشپزخانه و یک مدرسه نیز به بنا اضافه شد.

تبدیل مسجد به موزه
در سال ۱۹۳۴ میلادی، دولت جمهوری ترکیه، کلیسای چورا را به موزه تبدیل کرد. در جریان این تبدیل، گچ‌هایی که روی نقاشی‌های دیواری را پوشانده بودند، برداشته شدند و نقاشی‌های اصلی کلیسا، دوباره نمایان شدند.

تبدیل موزه به مسجد
در سال ۲۰۲۰ میلادی، دولت ترکیه، تصمیم گرفت تا کلیسای چورا را به مسجد تبدیل کند. این تصمیم، با اعتراض بسیاری از مردم و سازمان‌های بین‌المللی مواجه شد.

معنی کلمه چورا در ترکی

کلیسای چورا، در ابتدا، به نام «کلیسای منجی مقدس در خارج از دیوارها» نامگذاری شد. این نام، اشاره به موقعیت این کلیسا در خارج از دیوارهای شهر قسطنطنیه دارد. در آن زمان، کلیسا در خارج از دیوارهای کنستانتین کبیر، امپراتور روم شرقی، ساخته شده بود.

با گذشت زمان، کلیسای چورا در میان دیوارهای جدید شهر قرار گرفت. با این حال، نام کلیسا حفظ شد و به «کلیسای چورا» معروف شد.

معماری کلیسای چورا

کلیسای چورا، از لحاظ معماری، دارای چهار واحد اصلی است:
کلیسای مخصوص مقبره‌ها: این کلیسا، در قسمت جنوبی کلیسا قرار دارد و محل دفن برخی از اعضای خانواده‌های سلطنتی بیزانس است.

دو طبقه اضافه شده در ضلع شمالی: این دو طبقه، در قرن یازدهم میلادی، به کلیسا اضافه شدند.

سرسرای اصلی: این سرسرا، در قسمت غربی کلیسا قرار دارد و ورودی اصلی کلیسا است.

هشتی‌های داخلی و خارجی: این هشتی‌ها، در قسمت‌های مختلف کلیسا قرار دارند و از نظر معماری، بسیار زیبا هستند.

موزاییک‌کاری‌های کلیسا

کلیسای چورا، به دلیل موزاییک‌کاری‌های زیبایش، شهرت جهانی دارد. این موزاییک‌کاری‌ها، در دوران امپراتوری بیزانس ساخته شدند و موضوعات مذهبی، تاریخی و اسطوره‌ای را به تصویر می‌کشند.
موزاییک‌کاری‌های هشتی خارجی کلیسا، یکی از زیباترین نمونه‌های موزاییک‌کاری در جهان هستند. این موزاییک‌ها، داستان‌های مربوط به تولد مسیح را به تصویر می‌کشند.
موزاییک‌کاری‌های کلیسای کوچک، نیز بسیار زیبا و ارزشمند هستند. این موزاییک‌ها، در قرن دوازدهم میلادی ساخته شدند.

موزاییک‌‌های کلیسای چورا، موضوعات مختلفی مانند موارد زیر را شامل می‌شوند:
•    صحنه‌های از زندگی حضرت مسیح
•    صحنه‌های از زندگی حضرت مریم
•    صحنه‌های از زندگی قدیسان

هشتیهای داخلی و خارجی

هشتی‌ها، فضاهای آستانه درب اصلی کلیسا هستند. هشتی خارجی، یک راهروی ۲۳ متری است که در تمامی قسمت‌های آن، موزاییک‌کاری‌هایی از داستان‌های زندگی حضرت مسیح و حضرت یوسف وجود دارند. هشتی داخلی، فضایی کوچک‌تر است که در آن، موزاییک‌کاری‌هایی از زندگی حضرت مریم وجود دارند.

سرای اصلی
سرای اصلی، بزرگ‌ترین قسمت کلیسای چورا است. این سرسرا، با مساحت ۱۵۰ مترمربع، محل قرارگیری بسیاری از موزاییک‌‌های زیبا و ارزشمند کلیسا است. در این سرسرا، موزاییک‌‌هایی از زندگی حضرت مسیح، حضرت مریم و سایر شخصیت‌های مذهبی وجود دارند.

کلیسای کوچک
کلیسای کوچک، در قسمت شرقی سرای اصلی قرار دارد. این کلیسا، دارای گنبدی بزرگ و زیبا است که در آن، موزاییک‌کاری‌هایی از زندگی حضرت مسیح وجود دارند.

بازسازی کلیسا چورا

در قرن چهاردهم، کلیسای چورا در استانبول بازسازی شد. این بازسازی شامل موارد زیر بود:
•    بازسازی گنبد نائوس (naos)، فضای مرکزی کلیسا
•    بازسازی پاستوفوریا (pastophoria)، دو اتاق کوچک در دو طرف نائوس
•    در ضلع شمالی بنایی دو طبقه افزوده شد
•    نصب نردههای داخلی و خارجی در غرب
•    ایجاد پارکینگ در بخش جنوبی

این بازسازی‌ها به‌طور کلی در یک واحد انجام شد، اما بی‌نظمی در طراحی آن‌ها کاملاً مشهود است. این بی‌نظمی مدت‌ها است که دانشمندان و محققان را سردرگم کرده است.
دلیل این بی‌نظمی این است که هسته بیزانسی میانی کلیسای چورا و کارکردهای متفاوتی که برای اتاق‌های فرعی در نظر گرفته شده، باعث شده است که یکپارچگی بنا به خطر بیفتد. علاوه بر این، تعمیرات و مرمت‌های مرتبط به دوره عثمانی نیز بسیاری از جنبه‌های مهم بنا را تغییر و تحت‌الشعاع قرار داده‌اند.

بارزترین تغییرات بنای کلیسای چورا

بخش عمده ی تغییرات بنای کلیسای چورا در ده های اخیر بر این بنا اعمال شد. در مرمت سال‌های ۱۸۷۵ تا ۱۸۷۶، خط سقف موج‌دار بیزانسی تغییر کرد. این تغییر باعث شد که سقف از حالت پویا و زنده به حالتی راکد و بی‌جان تبدیل شود و بی‌نظمی‌های طرح را برجسته‌تر کند.
سقف کلیسای چورا دارای گچ‌بری‌های گلبرکی و دندانه‌دار لبه‌دار بود. بالا آمدن سقف در مرمت سال‌های ۱۸۷۵ تا ۱۸۷۶، این گچ‌بری‌ها به‌طور کامل از بین رفتند و سقف صاف شد.
گنبدهای کوچک کلیسای چورا نیز در مرمت سال‌های ۱۸۷۵ تا ۱۸۷۶ تغییر کردند. این گنبدها در ابتدا با گچ‌بری‌های دندانه‌دار صدفی پوشیده شده بودند، اما در مرمت مذکور جای خود را به گنبدهای به‌ظاهر کلاهکی شکل دادند و گچ‌بری‌ها صاف شدند.

ساعات مناسب جهت بازدید

ساعات بازدید از کلیسای چورا، از ۹ صبح تا ۱۹ عصر است و در روزهای چهارشنبه تعطیل است.
کلیسای چورا، یک بنای تاریخی و فرهنگی با ارزش است که بازدید از آن می‌تواند زمان‌بر باشد. بهتر است حدودا دو ساعت از وقتتان را در سفر به استانبول به بازدید از این کلیسا اختصاص دهید. در این مدت، می‌توانید از آثار ارزشمند این کلیسا، از جمله موزاییک‌کاری‌های بی‌نظیر آن، دیدن کنید.

نکاتی برای بازدید از کلیسای چورا
•    برای بازدید از کلیسای چورا، نیاز به پرداخت ورودی دارید.
•    برای بازدید از کلیسای چورا، باید لباس مناسب بپوشید.
•    در هنگام بازدید از کلیسای چورا، از لمس کردن آثار تاریخی خودداری کنید.
•    در کلیسای چورا، امکان عکاسی وجود دارد، اما فقط عکاسی با فلش ممنوع است.
•    در کلیسای چورا، امکان استفاده از تلفن همراه وجود دارد، اما باید صدای آن را کم کنید.

جاهای دیدنی نزدیک به کلیسای چورا

نزدیکی کلیسای چورا به مرکز شهر استانبول، باعث شده است تا جاذبه‌های گردشگری زیادی در اطراف آن قرار داشته باشد. در ادامه به معرفی برخی از این جاذبه‌ها می‌پردازیم:

کاخ موزه تکفور یا پورفیروژنیتوس استانبول
این کاخ در قرن ششم میلادی به دستور امپراتور ژوستینین اول ساخته شد و در قرن نهم میلادی به کلیسا تبدیل شد. امروزه این کاخ به موزه تبدیل شده است و آثار ارزشمندی از دوران امپراتوری بیزانس را در خود جای داده است.

مسجد مهری ماه سلطان
این مسجد در قرن شانزدهم میلادی به دستور سلطان سلیمان برای دخترش مهری ماه سلطان ساخته شد.

مسجد فتحیه یا کاخ پاماکاریستوس استانبول
این مسجد در قرن پنجم میلادی به عنوان کلیسا ساخته شد و در قرن شانزدهم میلادی به مسجد تبدیل شد. این مسجد یکی از بزرگترین کلیساهای امپراتوری بیزانس بود و به دلیل گنبدهای بزرگش، به کلیسای بزرگ نیز معروف بود.

مسجد یاووز سلطان سلیم
این مسجد در قرن شانزدهم میلادی به دستور سلطان سلیمان برای پسرش یاووز سلطان سلیم ساخته شد. این مسجد یکی از بزرگترین مساجد استانبول است و به دلیل مناره‌های بلندش، به مسجد شش مناره نیز معروف است.

برج گالاتا
این برج در قرن سیزدهم میلادی به عنوان برج نگهبانی ساخته شد و امروزه به یکی از جاذبه‌های گردشگری محبوب استانبول تبدیل شده است. این برج از بالاترین نقاط شهر است و چشم‌انداز زیبایی از شهر را ارائه می‌دهد.

مسجد سلیمانیه و حمام سلیمانیه
این مسجد و حمام در قرن شانزدهم میلادی به دستور سلطان سلیمان ساخته شدند. این مسجد یکی از مهم‌ترین آثار معماری دوره امپراتوری عثمانی است و حمام آن نیز یکی از بزرگترین حمام‌های عمومی استانبول است.

مسجد رستم پاشا
این مسجد در قرن شانزدهم میلادی به دستور وزیر اعظم رستم پاشا ساخته شد.

مسیر دسترسی به کلیسا چور

با مترو
اگر در بخش آسیایی استانبول هستید، می‌توانید با استفاده از مترو به ایستگاه ادیرنکاپور بروید. از این ایستگاه، می‌توانید با پیاده‌روی کوتاهی به کلیسای چورا برسید.
اگر در بخش اروپایی استانبول هستید، می‌توانید با استفاده از خط T1 متروی استانبول به ایستگاه سلطان احمد بروید. سپس، با استفاده از خط T4 متروی استانبول به ایستگاه ادیرنکاپور بروید. از این ایستگاه، می‌توانید با پیاده‌روی کوتاهی به کلیسای چورا برسید.

با اتوبوس
اتوبوس‌های زیادی از نقاط مختلف استانبول به سمت کلیسای چورا حرکت می‌کنند. برخی از این اتوبوس‌ها عبارتند از:
•    اتوبوسهای خط 55C از میدان تکسیم
•    اتوبوسهای خط 91O از کاخ توپکاپی
•    اتوبوسهای خط 92 منجمزاده
•    اتوبوسهای خط 93 قاضیکوی
•    اتوبوسهای خط 97 بیازیت
•    اتوبوسهای خط 139 مجیدیهکوی
برای اطلاع از مسیرها، ایستگاه‌ها و جدول زمانی حرکت اتوبوس‌ها، می‌توانید به وب‌سایت عمومی شهرداری استانبول مراجعه کنید.

با تاکسی
تاکسی یکی از راحت‌ترین راه‌ها برای رفتن به کلیسای چورا است. 

سخن آخر
کلیسای چورا یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری استانبول است که هر گردشگری باید آن را از نزدیک ببیند. این کلیسا نه تنها به دلیل موزاییک‌کاری‌های زیبایش، بلکه به دلیل تاریخ و فرهنگ غنی‌اش، ارزش بازدید دارد. کلیسای چورا، نمادی از همزیستی مسالمت‌آمیز ادیان مختلف در طول تاریخ است.
بازدید از کلیسای چورا، تجربه‌ای ارزشمند و فراموش‌نشدنی است. این کلیسا، یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری استانبول است و بازدید از آن، می‌تواند به ما در درک بهتر تاریخ و فرهنگ این منطقه کمک کند.

سوالات متداول:
سوال 1: کلیسای چورا کجا قرار دارد؟
پاسخ: کلیسای چورا در منطقه فاتح محله ادیرنه کاپی ترکیه واقع شده است.

سوال 2:  آیا امکان بازدید از کلیسای چورا وجود دارد؟
پاسخ: بله، امروزه این کلیسا به موزه تبدیل گشته و عموم امکان بازدید از آن را دارند.

سوال 3:  آیا کلیسای چورا هزینه ورودی دارد؟
پاسخ: بله، برای بازدید از این کلیسا شما مستلزم پرداخت هزینه هستید. البته هزینه ورودی کودکان کمتر از هزینه ورودی بزرگسالان می باشد.

سوال 4: کلیسای چورا چه ساعتی باز است؟
پاسخ: کلیسای چورا همه روزه به جز چهارشنبه‌ها از ساعت ۹ صبح تا ۱۹ عصر باز است.